محصول یاب - آرشیو 1396/6

تنها ایراد تخم مرغ اینه که غذا نیست

بدتر از همه اینه که نمیخواد قبول کنه !
•

•

•

امروز همسایمون یه احوالپرسی گرمی با من کرد که نگو

معلوم نیست چند گیگ دانلود کرده کثافت !

این رسم وای فای نوازیه آخه ؟
•

•

•

آدمای قد بلند رو واسه خودشون دوست داشته باشید

نه به خاطر اینکه دستشون به کابینت های بالایی میرسه !
•

•

•

اگر تو زندگی کمی احساس خوشبختی کردید

مطمئن باشید که جلو دوربین مخفی هستید

یه لبخند بزنید و برید دنبال بدبختی هاتون !
•

•

•

کاش بالای سر بعضیا یه ضربدر کوچولو بود که

هر وقت حوصلشونو نداشتی روش کلیک کنی ، طرف بسته بشه !
•

•

•

من اگه خدای نکرده ، بلا به دور ، گوش شیطون کر یه روز خواستم ازدواج کنم

روز قبلش هارد کامپیوترمو با گوشیامو با فلشامو کلا هرچی که خطری هست

رو اول  فرمت میکنم بعد می برم طی یک مراسم کاملا محرمانه آتیش میزنم

خاکسترشم میبرم یک روز بارونی بالای قله ی دماوند میسپرم به دست باد !

کاره دیگه یهو دیدی یه فناوری کشف شد اطلاعاتو برگردوند ، شانس که نداریم !
•

•

•

خیلیا مارو خر فرض کردن غافل از اینکه من خر نیستم !

جیگرم… جیگرم… جیگرم…
•

•

•

شما یه استکان خون بگیر بزار رو طاقچه اگه پشه ها لب زدن !

کصافطا نون داغ کباب داغ فقط از گلوشون پایین میره !
•

•

•

پشه کلا ۱۴ﺳﺎﻋﺖ ﻋﻤﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻪ

ولی ﺑﺠﺎﯼ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺗﻮ ﺍﯾﻦ ۱۴ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺮﻩ ﭘﺎﺭﮎ ، ﺑﺮﻩ ﮐﺎﻓﯽ ﺷﺎﭖ ، ﺑﺮﻩ ﺍﺳﮑﯽ

ﻣﯿﺎﺩ ﺗﻮ ﺧﻮﻧﻪ ﻣﺎ منو ﻧﯿﺶ ﻣﯿﺰﻧﻪ !

بدبخت عقده ای …
•

•

اس ام اس خنده دار

•

اختلاف طبقاتی داره بیداد میکنه

فاصله واحد ما با دختر همسایه مورد علاقمون که نباید ۷طبقه باشه ؟!

فوق فوقش ۱طبقه !
•

•

•

این سواله برام ؟!!

چرا میگیم پشت کامپیوتر نشستیم

در حالی که واقعا جلوی کامپیوتر نشستیم ؟
•

•

•

کاش میشد از بدنمون معذرت خواهی کنیم

مثلا نون خامه ای که خوردیم بگیم ببخشید واقعا هوس کرده بودم خواهشا چاقم نشو !

اونم بگه نه عزیزم این حرفا چیه پیش میاد دیگه …
•

•

•

یک نوع سردرد هم هست که

اول شرایط برنامه کاریت رو میسنجه بعد شروع میشه

شدتش هم به مقدار کار و اهمیتش ارتباط مستقیم داره !
•

•

•

مهریه جدید خانما :

۱۳۹۳لیتر بنزین !

آیا وکیلم ؟

عروس رفته بشکه بیاره
•

•

•

یکی از بزرگترین دردسرای پسرا اینه که

یکی از مخاطبین خاصش ته ریش دوست داشته باشه و اون یکی ۳ تیغه !

اصن نابود میکنه آدمو …
•

•

•

ینی هر موقعی حس میکنم شانس ندارم میام یه چند تا سایت ایرانی باز میکنم

اصن لامصب یه کلیک که میکنم برنده چند تا جایزه مختلف میشم !

اونم چه بسته هایی با چه درصد تخفیفی !

خدا خیرشون بده …
•

•

•

دور نمی بینم اون روزی رو که میخوای مای کامپیوترو باز کنی

و تا کلیک کنی روش یه صفحه تبلیغم باز کنه !
•

•

•

امروز بالاخره تکلیف خودمو روشن کردم

لامصب عجب نوری داره ؟!
•

•

•

در حیرتم از شدت علاقه اشیا در حال سقوط

به انگشت کوچیک پاهای من !
•

•

•

سلامتی ﺭﻭﺯﯼ ﮐﻪ ﺍﺳﻤﻢ ﺑﯿﺎﺩ ﺭﻭ ﻟﺐ ﺭﻓﯿﻘﺎﻡ

ﭘﻮﺯﺧﻨﺪ ﺑﺰﻧﻦ ﻭ ﺑﺎ ﭘﺸﺖ ﺩﺳﺖ ﺍﺷﮑﺎﺷﻮﻧﻮ ﭘﺎﮎ ﮐﻨﻦ و ﺑﮕﻦ : ﻫﻬﻬﻬﻬﯽ !

ﮐﯽ ﻓﮑﺮﺷﻮ ﻣﯿﮑﺮﺩ ؟

ﺍﻭﻥ ﭘﻮﺭﺷﻪ ﺧﺮﻳﺪﻩ ﻭ ﻣﺎ ﻫﻨﻮﺯ ﭘﺮﺍﻳﺪ ﺳﻮﺍﺭ ﻣﻴﺸﻴﻢ …

ﭼﯿﻪ ﻓﮏ ﮐﺮﺩﯼ ﻣﯿﺨﻮﺍﻡ ﺑﻤﯿﺮﻡ ؟

ﺧﻮﺩﺕ ﺑﻤﯿﺮﯼ ﻣﮕﻪ ﺟﺎﯼ ﺗﻮﺭﻭ ﺗﻨﮓ ﮐﺮﺩﻡ ؟

اولین اتومبیل سواری که وارد ایران گشت یک اتومبیل فورد بود که در اوایل قرن بیستم به دستور مظفرالدین شاه قاجار از کشور بلژیک خریداری شد. این اتومبیل که دود زیادی از آن خارج می شد به کالسکه دودی معروف بود.
در سال ۱۲۸۱ شمسی یا ۱۹۰۲ میلادی مظفرالدین شاه در اولین سفر خود به اروپا با اتومبیل آشنا شد و دو دستگاه از آن را خرید و با خود به ایران آورد. این خرید دقیقا در زمانی انجام شد که خزانه دولت ایران خالی بود و ملت ایران با شرایط بد اقتصادی روبه رو بودند. او در اولین نظر به اتومبیل ها به آنها دل بست و از محل چند صد هزار لیره استقراضی از بانک شاهنشاهی ایران که متعلق به انگلیسی ها بود دو دستگاه رنو خریداری کرد. رنگ این اتومبیل آبی آسمانی تیره و راننده آن یک مهندس به نام مسیو وارونه فرانسوی بود. مدیر کمپانی رنو خطاب به مظفرالدین شاه می گوید : ما حدود ۱۰۰ دستگاه اتومبیل برای صدور به ایران در نظر گرفته ایم، زیرا مسلم می دانیم به محض بازگشت اعلیحضرت به ایران، عده زیادی از شاهزادگان و بزرگان و سیاستمداران و رجال ایرانی خواهان خرید اتومبیل خواهند شد.
پس از مظفرالدین شاه فرزندش محمد علیشاه نیز از این خودرو استفاده می کرد تا اینکه روزی که در خیابان های تهران حرکت می کرد مورد سوء قصد واقع شد. پس از محمد علی شاه ، احمد شاه یکی دو خودرو برای خود خرید و گاهی اوقات سوار آنها می شد.
سلطنت رضا شاه با دوران تجدد و گسترش مظاهر غربی در زندگی ایرانیان مقارن بود. به همین دلیل در این دوران تا زمان اشغال کشور توسط متفقین (شهریور ۱۳۲۰) اتومبیل به شکل یک کالای لوکس و تجملی در بین اقشار پولدار، رجال، درباریان صاحب نفوذ، سفرا و نمایندگان خارجی در ایران، مالکان و تجار بزرگ رواج یافت، ولی تعداد آنها محدود بود . سپس به دنبال گسترش شهرنشینی میزان واردات خودرو از سال ۱۳۰۰ هجری شمسی (۱۹۲۰میلادی) افزایش یافت.
محمد رضا پهلوی از بزرگترین کلکسیونرهای اتومبیل در جهان
تاریخچه صنعت خودرو در ایران
محمد رضا پهلوی علاقه وافری به اتومبیل داشت، به طوری که پس از به تخت نشستن یکی از بزرگترین کلکسیونرهای اتومبیل در جهان بود. او بیش از یک هزار دستگاه اتومبیل از انواع مختلف بهترین اتومبیل های جهان را داشت از جمله، فراری در مدل های متنوع، لامبورگینی کانتاش، ده ها مدل رولز-رویس،بیش از ۲۰ مدل مرسدس بنز در کلاس های مختلف، آلفا رومئو، کادیلاک، فورد، بی ام و، کرایسلر و صدها دستگاه دیگر از برترین خودروهای جهان.
در اواخر دوره قاجار و رواج اتومبیل در دوره پهلوی اول، اغلب خودروهای ایران از دو کشور آمریکا و انگلستان وارد می شد اما سر انجام از اواسط دهه ۱۳۳۰ خودروسازی ایران ابتدا تنها با مونتاژ خودروهای خارجی و سپس با بومی کردن محصولات کشورهای صاحب صنعت خودرو، به ایران وارد شد. در ایران بیشتر دو شرکت خودروسازی ایران خودرو و سایپا شناخته شده هستند و اغلب سهم بازار را نیز در دست دارند اما باید گفت که پیش از این که این شرکت ها تولیدات معروف خود را وارد بازار کنند و مشهور شوند، شرکتهایی مثل پارس خودرو یا شرکت صنعتی – تولیدی مرتب سهم بیشتری از بازار داشتند. باید گفت که در سال ۱۳۳۸ ابتدا در جاده کرج شرکت بازرگانی جیپ کارخانه خودروسازی خود را تاسیس کرد و بعد در سال ۱۳۴۱ ایران خودرو و در سال ۱۳۴۴ شرکت تولید اتومبیل سیتروئن نیز به آن جا آمدند و عملا فعالیت خودروسازی در ایران رونق گرفت.
اولین اتومبیل ساخته شده در ایران اتومبیل پیکان بود که در شرکت سهامی عام کارخانجات صنعتی ایران ناسیونال تحت لیسانس کارخانه تالبوت انگلستان ساخته و در سال ۱۳۴۶ وارد بازار شد. تولید وانت، مینی بوس، اتوبوس نیز به تدریج در سال های بعد در این کارخانه شروع شد.
شرکت ایران خودرو
تاریخچه صنعت خودرو در ایران
شرکت ایران‌خودرو، که بزرگ ترین کارخانه اتومبیل سازی در ایران است، در سال ۱۳۴۱ با سرمایه ۱۰۰ میلیون ریال به ثبت رسید. تولید اولیه شرکت، اتوبوس های معروف به ال‌پی بود که شاسی آن از آلمان وارد می شد و با نصب اتاق بر روی آن مونتاژ می شد. در سال ۱۳۴۵ قراردادی با شرکت روتس انگلیس به منظور تولید پیکان، منعقد شد که یک سال بعد در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۴۶ کارخانه خودروسازی به نام ایران ناسیونال با سرمایه حدود ۴۰۰ میلیون ریال تاسیس شد و شامل زمین، اعتبار بانکی، ماشین آلات نو و کهنه بود که قادر به مونتاژ روزانه ۱۰ دستگاه سواری و ۷ دستگاه اتوبوس و کامیون بود.
از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷ پیکان در مدل های مختلف کار، لوکس، جوانان، استیشن و وانت و همچنین اتوبوس ها در مدل‌های اتوبوس ۳۰۲ شهری، بیابانی و سوپرلوکس و مینی بوس و آمبولانس تولید می شد. پیکان اولین خودروی مونتاژی پرتیراژ کشور بود که تولید آن پس از حدود چهل سال در سال ۱۳۸۴ متوقف شد. پس از آن با خانه نشینی پیکان بود که پراید توانست با توجه به قیمت پایین آن به جایگزین مناسب پیکان برای قشر اصلی مصرف‌کنندگان ایرانی تبدیل شود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی نام شرکت ایران ناسیونال به شرکت ایران خودرو تغییر یافت. بدنبال تعطیلی کارخانه تالبوت انگلستان شرکت ایران خودرو اقدام به خرید ماشین آلات خط تولید آن کرد و از آن به بعد اکثر قطعات خودرو پیکان در ایران تولید شد.
همزمان با ورود ماشین آلات شرکت تالبوت در سال ۱۳۶۷ قرارداد استفاده از قوای محرکه شرکت پژوی فرانسه و تولید پژو ۴۰۵ در ایران خودرو منعقد گردید. در سال ۱۳۷۶ نیز تولید اتومبیل پژو RD و مینی بوس هیوندای و در سال ۱۳۷۸ تولید اتومبیل پژو پارس (پرشیا) و پژو استیشن در این کارخانه آغاز گشت. در ادامه این روند و در دهه ۱۳۸۰ به بعد نیز تولید خودروی سواری پژو ۲۰۶، خودروی ملی (سمند)، پژو ۲۰۷، ۲۰۶ صندوقدار با نام اس دی و تندر ۹۰ آغاز شد. همچنین میتوان از رانا، دنا، تندر نود اتوماتیک بعنوان محصولات جدید ایران خودرو نام برد.
شرکت سهامی عام صنعتی و تولیدی مرتب
تاریخچه صنعت خودرو در ایران
این شرکت در مهر ماه سال ۱۳۳۶ به منظور خرید و فروش و نمایندگی انواع خودرو تأسیس گردید و پس از پاره ای تغییرات در اساسنامه از سال ۱۳۴۹ به امر مونتاژ و تولید انواع اتومبیل های دو دیفرانسیل لندرور (وانت، آمبولانس، وانت استیشن) و قطعات یدکی ماشین آلات پرداخت. از سال ۱۳۸۰ نیز قراردادی با شرکت سانیانگ موتور کره جنوبی برای تولید خودروی موسو از سوی شرکت مرتب منعقد شد که به مرحله عملی نیز رسید. در سال های اخیر این شرکت علاوه بر تولید خودروی پاژن (لندرور) اقدام به تولید قطعات ماشین میل گاردان، صفحه کلاچ و… می نماید.
شرکت تولیدی و صنعتی ایران کاوه یا سایپا
تاریخچه صنعت خودرو در ایران
این شرکت در سال ۱۳۴۵ با سرمایه اولیه ۱۶۰ میلیون ریال به نام شرکت سهامی تولید اتومبیل سیتروئن ایران تاسیس شد و در اواخر سال ۱۳۴۷ به مرحله بهره برداری رسید. این شرکت تولید اولین محصولات خود را که شامل اتومبیل های ژیان، پیکاپ، آهو و اتومبیل رنو ۲ و ۴ درب و فروش لوازم یدکی آنها نمود. تولیدات شرکت بعد از سال ۱۳۵۳ با استفاده از ابزارهای جدید و مکانیزه شدن برخی از بخش‌های تولیدی، سیر صعودی یافت و بر تنوع محصولات شرکت نیز افزوده شد.
این شرکت از سال ۱۳۶۱ تولید وانت یک دیفرانسیل نیسان با موتور ۲۴۰۰ سی سی را آغاز نمود و از سال ۱۳۷۱ نیزعرضه اتومبیل رنو-۲۱ توسط این شرکت آغاز گردید که تا سال ۱۳۷۵ ادامه یافت و در سال بعد ۱۳۷۲ به دنبال قرارداد منعقده با شرکت کیا موتور کره جنوبی این شرکت اقدام به مونتاژ وتولید اتومبیل پراید در دو مدل چهار درب و پنج درب نمود.
همچنین این شرکت در دهه ۸۰ اقدام به تولید اتومبیل سواری رنو، زانتیا و ریو محصول کیا موتور نمود که پس از اتمام قراداد با شرکتهای فرانسوی و کره ای خط تولید این خودروها متوقف گردید.
در اوایل سال ۱۳۵۴ نام شرکت با حذف کلمه سیتروئن از انتهای عبارت فرانسوی آن به شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل و با نام اختصاری سایپا تغییر یافت. سایپا پس از انقلاب در تیر ماه ۵۸ به مالکیت دولت در آمد و از سال ۱۳۶۰ تحت سرپرستی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفت. از سال ۱۳۷۷ به بعد، سایپا با خرید ۸۰ درصد سهام شرکت ایران کاوه، ۶۳٫۲ درصد سهام شرکت زامیاد و ۵۱ درصد سهام شرکت پارس خودرو به یک گروه خودروسازی بزرگ تبدیل شده است.
شرکت پارس خودروی ایران
تاریخچه صنعت خودرو در ایران
در سال ۱۳۳۵ بازرگانی به نام جعفر اخوان نمایندگی شرکت جیپ آمریکا را به دست آورد و در گام اول، اقدام به واردات جیپ ویلیز کرد که یادگاری از دوران جنگ جهانی دوم بود. در سال ۱۳۳۸، اخوان کارخانه شرکت بازرگانی جیپ را برای مونتاژ این محصول در کیلومتر ۹ جاده مخصوص کرج به ثبت رساند. این شرکت، تولید جیپ ویلیز را با تغییر نام به جیپ شهباز آغاز کرد و به دنبال آن، وانت سیمرغ در همان سال تولید شد. در آن سالها، با توجه به وضع راههای کشور، یک خودروی دو دیفرانسیل شاسی بلند، بهترین خودروی ممکن برای رفت و آمد در ایران بود.
بازار خودروهای کشور در دهه ۴۰ شمسی تشنه خودروهای سواری بود و با چنین بازاری، تمرکز روی خودروهای شاسی بلند نمی توانست آینده شرکت را تامین کند. با این دیدگاه، جعفر اخوان موفق شد امتیاز مونتاژ خودروی رامبلر را بگیرد و در سال ۱۳۴۶ این خودرو را با نام شاهین به عنوان مدل پایه و آریا به عنوان مدل با امکانات بیشتر به بازار عرضه کرد. قیمت این دو خودروها نسبت به شورولت و فورد آمریکایی پایین تر بود و به دلیل دوام بالا مورد استقبال قرار گرفتند. در همین سال خودروی شاسی بلند دیگری به نام جیپ آهو به خط تولید شرکت اضافه شد.
در سال ۱۳۴۷ آریا ۲۸۰۲ دستگاه، شاهین ۱۷۴۲ دستگاه و انواع مختلف جیپ در حدود ۲۰۰۰ دستگاه عرضه شده بودند. اخوان به دنبال خودرویی بود که بتواند با خودروهای لوکس وارداتی نیز رقابت کند و در اوایل دهه ۵۰ مذاکرات با جنرال موتورز را آغاز کرد. در سال ۱۳۵۲ جنرال موتورز مشارکت با اخوان را پذیرفت و شرکت جدید با سرمایه اولیه ۱۵۲میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تاسیس شد که ۴۵ درصد سهام آن در اختیار اخوان، ۴۵درصد در اختیار جنرال موتورز و ۱۰ درصد نیز در اختیار بنیاد پهلوی بود. به این ترتیب نام شرکت به جنرال موتورز ایران تغییر کرد و عرضه آریا و شاهین پس از فروش بیش از ۲۲ هزار و ۷۰۰ دستگاه، در سال ۱۳۵۳ به پایان رسید.
برای شروع کار، اپل کومودور از محصولات اپل آلمان که از زیر مجموعه های جنرال موتورز بود با نام شورولت رویال ۲۵۰۰ و ۲۸۰۰ روانه بازار ایران شد. نام شورولت کافی بود تا این خودرو در سال اول عرضه به بازار، بیش از ۷ هزار دستگاه بفروش رود و با وجود وزن زیاد موتور که باعث آسیب به جلوبندی خودرو می شد، به عنوان خودرویی با دوام شناخته شود اما اخوان محصولات اصیل تری می خواست و وقتی آمریکایی ها کشش بازار ایران را دیدند، پذیرفتند محصولات اصلی جنرال موتورز را راهی بازار ایران کنند. بنابراین تولید شورولت رویال در سال ۱۳۵۵ به پایان رسید و شورولت نوا و بیوک اسکای لارک (با نام بیوک ایران) به عنوان خودروهای لوکس آن دوران روانه بازار شدند.
شرکت شهاب خودرو یا لیلاند موتور سابق
تاریخچه صنعت خودرو در ایران
این شرکت در سال ۱۳۴۳ با هدف تولید انواع کامیون، اتوبوس وکامیونت تأسیس و اقدام به تولید انواع اتوبوس و کامیون نمود. پس از پیروزی انقلاب با خرید شاسی اتوبوس از شرکت ایران خودرو و موتور بنز از شرکت ایدم تبریز اقدام به تولید اتوبوس بنز ۳۰۲ نمود. در سال های اخیر تولید شاسی اتوبوس در این شرکت آغاز و فعالیت هایی نیز جهت استفاده از نیروی محرکه اتوبوس محصول شرکت رنو انجام شده است.
گروه صنعتی خاور
تاریخچه صنعت خودرو در ایران
در سال ۱۳۳۸ کارخانه بنز خاور جهت تولید کامیون تحت لیسانس کارخانه بنز آلمان در تهران تأسیس گردید و به ساخت انواع کامیون و کامیونت مبادرت ورزید. شرکت خاور در سال ۱۳۷۸ در شرکت ایران خودرو ادغام گردید و گروه ایران خودرو دیزل را تشکیل داد.
گروه خودرو سازی بهمن
تاریخچه صنعت خودرو در ایران
شرکت سهامی خاص کارخانجات اتومبیل سازی مزدا در سال ۱۳۳۱ بنام شرکت سهامی خلیج کوبا جهت امور حمل و نقل دریایی تأسیس شد و به موجب اجازه نامه وزارت صنایع ابتدا اقدام مونتاژ موتورسیکلت وسپا کرد. در سال ۱۳۴۹ تولیدات شرکت به ساخت خودروی وانت محصول شرکت مزدا ژاپن تغییر یافت و نام شرکت به شرکت سهامی اتومبیل سازی مزدا تغییر یافت. در حال حاضر علاوه بر تولید وانت اقدام به تولید خودرو سواری مزدا ۲ و مزدا ۳ می نماید.
علی همایونی – گروه مستند اسب بخار

روزه یک سو شد و عید آمد و دل‌ها برخاست

می ز خمخانه به جوش آمد و می باید خواست

نوبه زهدفروشان گران جان بگذشت

وقت رندی و طرب کردن رندان پیداست

چه ملامت بود آن را که چنین باده خورد

این چه عیب است بدین بی‌خردی وین چه خطاست

باده نوشی که در او روی و ریایی نبود

بهتر از زهدفروشی که در او روی و ریاست

ما نه رندان ریاییم و حریفان نفاق

آن که او عالم سر است بدین حال گواست

فرض ایزد بگزاریم و به کس بد نکنیم

وان چه گویند روا نیست نگوییم رواست

چه شود گر من و تو چند قدح باده خوریم

باده از خون رزان است نه از خون شماست

این چه عیب است کز آن عیب خلل خواهد بود

ور بود نیز چه شد مردم بی‌عیب کجاست

 
******************


 

ای نسیم سحر آرامگه یار کجاست

منزل آن مه عاشق کش عیار کجاست

شب تار است و ره وادی ایمن در پیش

آتش طور کجا موعد دیدار کجاست

هر که آمد به جهان نقش خرابی دارد

در خرابات بگویید که هشیار کجاست

آن کس است اهل بشارت که اشارت داند

نکته‌ها هست بسی محرم اسرار کجاست

هر سر موی مرا با تو هزاران کار است

ما کجاییم و ملامت گر بی‌کار کجاست

بازپرسید ز گیسوی شکن در شکنش

کاین دل غمزده سرگشته گرفتار کجاست

عقل دیوانه شد آن سلسله مشکین کو

دل ز ما گوشه گرفت ابروی دلدار کجاست

ساقی و مطرب و می جمله مهیاست ولی

عیش بی یار مهیا نشود یار کجاست

حافظ از باد خزان در چمن دهر مرنج

فکر معقول بفرما گل بی خار کجاست
*********************


سینه از آتش دل در غم جانانه بسوخت

آتشی بود در این خانه که کاشانه بسوخت

تنم از واسطه دوری دلبر بگداخت

جانم از آتش مهر رخ جانانه بسوخت

سوز دل بین که ز بس آتش اشکم دل شمع

دوش بر من ز سر مهر چو پروانه بسوخت

آشنایی نه غریب است که دلسوز من است

چون من از خویش برفتم دل بیگانه بسوخت

خرقه زهد مرا آب خرابات ببرد

خانه عقل مرا آتش میخانه بسوخت

چون پیاله دلم از توبه که کردم بشکست

همچو لاله جگرم بی می و خمخانه بسوخت

ماجرا کم کن و بازآ که مرا مردم چشم

خرقه از سر به درآورد و به شکرانه بسوخت

ترک افسانه بگو حافظ و می نوش دمی

که نخفتیم شب و شمع به افسانه بسوخت

 

سیاست خارجی((Foreign Policy عبارتست از یک استراتژی یا یک رشته اعمال از پیش طرح‌ریزی شده توسط تصمیم‌گیرندگان حکومتی که مقصود آن دستیابی به اهدافی معین، در چهارچوب منافع ملی و در محیط بین‌المللی است. به‌طور خلاصه می‌توان گفت که سیاست خارجی شامل تعیین و اجرای یک سلسله اهداف و منافع ملی است که در صحنه‌ی بین‌المللی از سوی دولت‌ها انجام می‌پذیرد. سیاست خارجی می‌تواند ابتکار عمل یک دولت و یا واکنش آن در قبال کنش دیگر دولت‌ها باشد[1] و در تعریفی دیگر می‌توان این‌طور تعریف کرد که: جهتی را که یک دولت بر می‌گزیند و در آن از خود تحرک نشان می‌دهد و نیز شیوه‌ی نگرش دولت را نسبت به جامعه‌ی بین‌المللی، سیاست خارجی می‌گویند.[2]

سیاست خارجی، سیاست بین‌الملل و روابط بین‌الملل

بین این سه واژه تفاوت وجود دارد، و این تمایز به‌طورکلی به تفاوت میان هدف‌ها و اقدامات(تصمیمات و خط مشی‌ها) یک دولت یا دولت‌ها، و کنش‌های متقابل میان دو یا چند دولت ارتباط پیدا می‌کند. اگر در تحلیل خود به اقدامات یک دولت در قبال محیط خارج و شرایط معمولا داخلی موثر در تعیین اقدامات مزبور بپردازیم اساسا به سیاست خارجی توجه کرده‌ایم. اما اگر به آن اقدامات فقط به منزله‌ی جنبه‌ای از الگوی اقدامات یک دولت و واکنش‌ها یا پاسخ‌های دیگران بپردازیم، به سیاست بین‌الملل یا روندهای کنش متقابل دو یا چند دولت می‌نگریم. و اصطلاح روابط بین‌الملل به‌صورت متمایز از سیاست بین‌الملل و سیاست خارجی، می‌تواند به همه‌ی شکل‌های دولتی و غیر دولتی کنش متقابل اعضای جوامع مختلف اطلاق شود. مطالعه‌ی روابط بین‌الملل دربر گیرنده‌ی تحلیل سیاست‌های خارجی یا روندهای سیاسی میان ملت‌ها نیز هست.[3]

خاستگاه سیاست خارجی

برای روشن شدن ادبیات سیاست خارجی باید به مبحث روابط بین‌الملل برگردیم. نظریه‌های روابط بین‌الملل از یک لحاظ به دو بخش نظریه‌های اندرکنش[4] و نظریه‌های کنش[5] تقسیم می‌شوند. نظریه‌های اندرکنش با روابط بازیگران در عرصه‌ی بین‌المللی سر و کار دارند، درحالی‌که نظریه‌های کنش صرفا با بازیگر درون نظام بین‌المللی سر و کار دارند. روابط بین‌الملل عبارت از مطالعه اندرکنش بازیگران عرصه‌ی بین‌المللی است، و سیاست خارجی مطالعه‌ی کنش این بازیگران است. بدین ترتیب، نظریه‌ی اندرکنش عرصه‌ی بررسی روابط (سیاست، اقتصاد و فرهنگ) بین‌الملل است، درحالی‌که نظریه‌ی کنش عرصه‌ی بررسی سیاست خارجی است.

روابط بین‌الملل به قدمت خود دولت - ملت‌ها می‌باشد. اما تحلیل سیاست خارجی، به‌عنوان یک رشته متمایز تئوریک عمدتا بعد از جنگ جهانی دوم به‌وجود آمد.

آغاز کار رشته‌ی سیاست خارجی را معمولا سه منبع عمده می‌دانند: مقاله‌ی جیمز روزنا با عنوان "پیش نظریه‌ها و نظریه‌های سیاست خارجی،" کتاب ریچارد اسنایدر و همکارانش با عنوان تصمیم‌گیری به مثابه رویکردی در مطالعه‌ی سیاست بین‌الملل، و کتاب هارولد و مارگارت اسپراوت با عنوان "فرضیه‌های مناسبات انسان - محیط درون عرصه‌ی سیاست بین‌الملل." به‌طور خلاصه می‌توان گفت این آثار دارای تاثیر تئوریک قابل توجهی در رشته‌ی سیاست خارجی بودند و موجب شکل‌گیری سه شاخه در مطالعات سیاست خارجی با عناوین "سیاست خارجی مقایسه‌ای"، تصمیم‌گیری سیاست خارجی،" و "محیط و زمینه‌ی سیاست خارجی گردیدند."[6]

اهداف را، تصمیم‌گیرندگان رسمی دولت انتخاب می‌کنند تا یا وضع بین‌المللی موجود را به نفع منافع ملی خود تغییر دهند و یا در حفظ آن بکوشند. اهداف سیاست خارجی[7] حاصل تحلیل مقاصد[8] و وسایل[9] نیل به اهداف می‌باشد. گرچه اهداف روشن و واقعی سیاست خارجی، از کشوری به کشور دیگر متفاوت است، همه‌ی کشورها دارای اهداف زیر می‌باشند:

1-هدف‌های کوتاه مدت[10] و حیاتی: منافع و ارزش‌های حیاتی از جمله این اهداف به شمار می‌آیند و غالبا با حفظ موجودیت یک واحد سیاسی بیشترین ارتباط را دارند. زیرا آشکار است که واحدهای سیاسی بدون حفظ موجودیت خود نمی‌توانند به دیگر هدف‌ها دست یابند. تعیین دقیق ارزش یا منافع حیاتی در کشوری خاص، بستگی به ایستارهای سیاستگذاران آن کشور دارد. به‌عنوان مثال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: استقلال، امنیت ملی، یک‌پارچگی سرزمین، رفاه اقتصادی و حفظ و تقویت شیوه‌ی زندگی. این هدف‌های فوری هستند و تعدادشان از بقیه‌ی اهداف بیشتر است.

2- هدف‌های میان مدت: این هدف‌ها زمان بر هستند و بعد از اهداف کوتاه مدت دارای اولویت اند. همانند: سلطه‌ی منطقه‌ای، ترویج ارزش‌ها در خارج، تضعیف مخالف و توسعه‌ی فرصت‌های اقتصادی در خارج.

3-هدف‌های بلند مدت: که عبارتند از طرح‌ها و رویاها و پندارهای مربوط به سازمان سیاسی یا ایدئولوژیک غایی نظام بین‌المللی، قواعد حاکم بر روابط درون نظام مزبور و نقش دولت‌های خاص در این نظام. تفاوت بین هدف‌های میان‌مدت و بلند‌مدت، تنها به تفاوت در عامل زمان که ذاتی آنهاست، مربوط نمی‌شود؛ بلکه همچنین میان آنها تفاوت مهمی از حیث دامنه وجود دارد. دولت‌ها به هنگام پافشاری بر هدف‌های میان‌مدت، درخواست‌هایی خاص از دولت‌هایی خاص دارند؛ اما در تعقیب هدف‌های بلند‌مدت، درخواست‌های دولت‌ها معمولا جهانی است.[11]

الگوهای بررسی سیاست خارجی
برای بررسی جنبه‌های گوناگون سیاست خارجی، باید چندین مدل را در نظر گرفت، که البته بین دانشمندان علوم سیاسی اختلافی هستند و بعضی موارد دیگری را مد نظر دارند:[12]

1. مدل استراتژیک(منطقی)

2. مدل تصمیم‌گیری

3. مدل بوروکراتیک

4. مدل تطابق و سازواری

5. مدل فزاینده

6. مدل سیستمی

عوامل موثر در سیاست‌گذاری خارجی
گرچه تصمیم‌گیرندگان نقشی اساسی را در فرایند سیاست‌گذاری خارجی ایفا می‌کنند، نباید تصور کرد که هدف‌ها و منافع ملی بدون مقدمه از اذهان سیاست‌گذاران تراوش کرده، به‌صورت سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های خاصی به‌ مورد اجرا در می‌آیند؛ بلکه عوامل دیگری در به‌وجود آمدن آنها دخیل می‌باشند از جمله:[13]
1. ارزش‌ها و اعتقادات

سیستم اعتقادی یک دولت، از این لحاظ حائز اهمیت است که طرحی نسبتا روشن از کارکرد نظام بین‌المللی و نیز موقعیت یک دولت در قبال سایر دولت‌ها به‌دست می‌دهد. بر همین اساس، برخی از رفتار‌های بین‌المللی مورد طرد و انکار واقع می‌شود و پاره‌ای دیگر به‌گونه‌ای مورد تفسیر مجدد قرار می‌گیرد که با نظام اعتقادی و ارزشی حاکم بر جامعه سازگار باشد. این واقعیت را نیز نباید نادیده گرفت که نظام اعتقادی، در بسیاری از موارد محدودیت‌های بسیاری در عرصه‌ی انتخاب راه‌حل‌های گوناگون در سیاست خارجی، به‌وجود می‌آورد. آثار این محدودیت‌ها را می‌توان در انعقاد قراردادها و عضویت در اتحادها و ائتلاف‌ها مشاهده کرد.
2. زمینه‌های تاریخی و فرهنگی

این عامل گاه به صورت خودآگاه و گاه به صورت ناخودآگاه، مستقیم و غیر مستقیم، تصمیم‌گیرندگان سیاست خارجی را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.

3.تصویر کلی از سیاست بین‌المللی

مقصود از این عامل، درک یک سیاست‌گذار از واقعیت‌ها و شرایط محیط بین‌المللی، متعارض بودن یا نبودن خواست‌ها و منافع دیگران با داده‌های سیاست خارجی، و مطلوب بودن رفتارهای گوناگون بازیگران مختلف سیاست بین‌المللی است. به دیگر سخن آن‌که سیاست‌گذاران در برخی از موارد به‌صورت ناخودآگاه، اوضاع بین‌المللی را آن‌طور که دل‌خواه آنان است می‌بینند و نه آن‌گونه که واقعیت دارد.
4.برداشت‌ها

سیاست‌گذاران خارجی درباره‌ی هر مسئله‌ی بین‌المللی، دارای فرض‌هایی هستند و این فرض‌ها طیف گسترده‌ای از دوستی و خصومت و اعتماد و عدم اعتماد را تشکیل می‌دهد.
5.مشکلات داخلی و افکار عمومی

گاه سیاست‌گذاران به سبب وجود یک سلسله مسائل و بحران‌های داخلی و به‌منظور انحراف افکار عمومی، سیاست‌های اتخاذ می‌کنند که هدف از آنها منحرف کردن افکار از مسائل داخلی به مسائل خارجی است. این وضعیت ممکن است شرایطی به‌وجود آورد که دولتی، مجبور به جهت‌گیری خاصی در سیاست خارجی شود و در نتیجه به سوی استراتژی جدیدی سوق داده شود.
6. نیازهای داخلی

جهت تامین نیازهای داخلی اعم از اقتصادی و تکنولوژیک، فرهنگی و امنیتی، بسیاری از موارد، هدف‌ها، تصمیمات و اعمال سیاست خارجی، در راستای برآورده شدن آن‌ها قرار می‌گیرند.
7. ساختار نظام بین‌الملل

ساختار نظام بین‌المللی، محدودیت‌ها و نیز امکاناتی برای سیاست‌گذاری به وجود می‌آورد. به‌عنوان مثال در زمانی که جهان در فضای دو قطبی به سر می‌برد، کشورها به ناچار در یکی از دو بلوک قرار می‌گرفتند و تعداد اندکی به سختی در گروه عدم تعهد قرار می‌گرفتند. باید به این نکته نیز اشاره کرد که بسیاری از تصمیم‌ها و داده‌های سیاست خارجی، واکنشی است نسبت به رفتار سایر بازیگران بین‌المللی.[14]

ابزارهای سیاست خارجی

1- چانه‌زنی دیپلماتیک: حکومت‌ها در تلاش برای دستیابی به هدف‌ها، تحقق ارزش‌ها، یا دفاع از منافع‌شان باید با اشخاصی ارتباط برقرار کنند که مایل‌اند اعمال و رفتار آنان را متوقف کنند، تغییر دهند یا سبب ادامه آن گردند.

2- تبلیغات: کشورها برای رساندن پیام‌های خود از فنون خاص استفاده می‌کنند از آن جمله؛ نام‌گذاری و برجسته ساختن یک اصل کلی و انتقال آن.

3-پاداش و اجبار اقتصادی: باید گفت که هدف‌های رفاهی، هدف‌های اصلی اکثر حکومت‌ها هستند و کشورها برای رفع نیازهای خود و رسیدن به رشد اقتصادی احتیاج به ارتباط با بازارهای جهانی دارند. یکی از ابزارها، محدود کردن این ارتباط و یا توسعه دادن آنست؛ که از طرق زیر انجام می‌پذیرد: برقراری تعرفه،[15] سهمیه‌بندی،[16] تحریم،[17] برقراری ممنوعیت معامله،[18] اعطای وام و اعتبارات و تغییر نرخ ارز، تنظیم فهرست سیاه،[19] صدور مجوز،[20] مسدود کردن دارایی‌ها،[21] سلب مالکیت[22] و اعطا و یا متوقف ساختن کمک‌ها.[23]

اجرای سیاست خارجی

اجرای سیاست خارجی تفاوت بسیاری با اجرای سیاست داخلی دارد. در سیاست داخلی، دولت توسط حاکمیت و کنترلی که بر اتباع خود دارد، اجرای تصمیمات را تضمین می‌کند، لکن در سیاست خارجی، هیچ دولتی بر دولت دیگر کنترل حاکمانه ندارد.

نخستین مرحله برای اجرای سیاست خارجی، توضیح قانع‌کننده است. کشورهایی که همکاری آنها برای اجرای تصمیمات ضروری است، باید قانع شوند که سیاست اتخاذ شده به نفع آنها نیز هست؛ پس باید بتوانیم به نقطه نظر مشترک با آنها برسیم. برای این کار باید بتوانیم به نقطه‌ی زینی نزدیک شویم.

دومین مرحله برای اجرای سیاست خارجی استفاده از ابزارهایی برای وادار کردن دیگران است؛ که دارای تکنیک‌های خاص خود می‌باشد.[24]
منابع :


[1]. مقتدر، هوشنگ؛ مباحثی پیرامون سیاست بین‌الملل و سیاست خارجی، تهران، انتشارات دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی، 1358، صص132-131

[2]. خوشوقت، محمدحسین؛ تجزیه و تحلیل تصمیم‌گیری در سیاست خارجی، تهران، وزارت امورخارجه ،1375، چاپ اول، ص145

[3]. هالستی، کی جی؛ مبانی تحلیل سیاست بین‌الملل، ترجمه‌ی بهرام مستقیمی و مسعود طارم سری، تهران، وزارت امور خارجه، موسسه چاپ و انتشارات، 1373، چاپ پنجم، صص 33-31

[4] .Interaction

[5] . Action

[6]. ر.ک، حاجی یوسفی، امیر محمد؛ سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در پرتو تحولات منطقه ای(2001-1991)، دفتر سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه، تهران، وزارت امورخارجه، مرکز چاپ و انتشارات، 1387، صص 55-45

[7] . Foreign Policy Objectives

[8] .Ends

[9] .Means

[10] .Short -range objectives

[11]. هالستی، کی جی؛ همان، صص 248-211 و همچنین ر. ک.خوشوقت، محمدحسین؛ همان، ص155و همچنین، ر. ک . سجادپور، محمدکاظم؛ چارچوب‌های مفهومی و پژوهشی برای مطالعه‌ی سیاست خارجی ایران، تهران، انتشارات وزارت امورخارجه، 1383، چاپ دوم، صص 60-56

[12].قوام، عبدالعلی؛ اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل، تهران، انتشارات سمت، 1372، چاپ دوم، ص133

[13]. ر.ک، قوام، عبدالعلی؛ همان، صص 146-135

[14]. قوام، عبدالعلی؛ اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل، پیشین، صص146-135

[15] .Tariffs

[16] .Quotas

[17] .Boycott

[18] .Embargo

[19] .Blacklists

[20] .Licensing

[21] .Freezing Assets

[22] .Expropriation

[23] .هالیستی، کی . جی؛ همان، صص 421-280

[24]. مقتدر، هوشنگ؛ همان، صص 177-173